چاقي به شرايطي گفته مي‌شود كه افزايش توده چربي بدن در اندازه‌اي باشد كه سلامت را به خطر اندازد.

وزن بدن زماني افزايش مي‌يابد كه مقدار انرژي كه از خوردن غذا به دست مي‌آ‌يد از مقدار انرژي كه با فعاليت روزمره سوزانده و مصرف مي‌شود، بيشتر باشد. اگر مقدار افزايش وزن در حدي باشد كه مقدار نمايه توده بدني بين 29.9 تا 25 كيلوگرم بر مترمربع باشد، اضافه وزن و اگر 30 و بالاتر باشد، چاقي محسوب مي‌شود.

علل چاقي:

عامل اصلي ازدياد وزن و چاقي سرعت كند متابوليزم(سوخت و ساز) بدن مي‌باشد، آيا تا بحال از خود نپرسيده‌ايد چرا شخصي بيشتر از شما غذا مي‌خورد اما دچار ازدياد وزن نمي‌شود در حالي كه شما با كوچكترين ناپرهيزي با افزايش چشمگير وزن روبرو مي‌شويد؟ زماني كه سرعت متابوليزم كند باشد، بدن به جاي تبديل مواد غذايي به انرژي، آن‌ها را به چربي تبديل و در خود ذخيره مي‌كند، در اين حالت فرد دائما با كمبود انرژي روبروست و براي كسب انرژي تمايل به مصرف نوشيدني هاي حاوي كافئين مانند چاي و قهوه و يا خوردن مواد غذايي بيشتر بخصوص مواد قندي و شيرين دارد. چرا كه مواد شيرين سريعا باعث افزايش قند خون و انرژي مي‌شوند.

مواد شيرين علاوه بر داشتن كالري زياد سبب ترشح بيشتر هورمون انسولين شده كه خود باعث ازدياد وزن مي‌گردد، با ترشح بيشتر هورمون انسولين قند خون دائما افت مي‌كند و فرد با عوارضي مانند بي‌قراري، ضعف، خستگي و غيره مواجه مي‌شود و به ناچار به خوردن مواد غذايي و تنقلات بيشتر روي مي‌آورد!

به همين دليل است كه افراد چاق بيشتر در معرض ابتلا به ديابت نوع دو مي باشند، زيرا غده پانكراس با ترشح بيش از حد هورمون انسولين سبب مصرف و تخليه بدن از عناصر روي، منگنز وكروم مي گردد، اين عناصر براي توليد انسولين مورد نياز مي باشند و كمبود آن ها در بدن يكي از عوامل مهم در بروز ديابت نوع دو مي باشد از اينرو درمان چاقي در شرايط كنوني حائز اهميت مي باشد.

توصيه‌هاي بهداشتي براي جلوگيري از چاقي- رژيم غذايي:

براي پيشگيري از چاقي رعايت برنامه غذايي و تغذيه صحيح سبب مي‌شود كه ضمن تامين نيازمندي‌هاي اصلي مواد مغذي، از زياده‌روي در مصرف غذا خودداري و سلامتي تضمين شود.

راهكارهاي درمان چاقي:
- مصرف غذاهاي چرب يعني مصرف لبنيات پرچربي، روغن، كره، گوشت قرمز پرچربي، كله و پاچه، سيرابي و شيردان، جگر، مغز، قلوه، دل، سس سالاد و پوست مرغ را به حداقل برسانيد.

- در درمان چاقي غذاها را بيشتر به صورت آب‌پز، بخارپز يا كباب شده تهيه كنيد.

- از مواد غذايي فيبردار مانند سبزيجات مختلف، ميوه‌ها، نان سبوس‌دار، حبوبات (لوبيا، عدس، نخود، ماش، لپه و باقلا) و غلات (برنج، گندم سبوس‌دار و جو با پوست) بيشتر مصرف كنيد.

- بهتر است براي درمان چاقي شكمي تخم‌مرغ خصوصا زرده آن را حداكثر هفته‌اي دو عدد مصرف كنيد.

- در درمان چاقي بهتر است براي پخت و پز از روغن مايع استفاده كنيد.

- مصرف غذاهاي پرانرژي نشاسته‌دار و داراي قند زياد مانند انواع ماكاراني، سيب‌زميني، نان و برنج به خصوص مصرف قند و شكر (قند خالص)، نوشابه‌هاي شيرين، شيريني و شكلات را به حداقل برسانيد.

- از مصرف غذاهاي آماده پرانرژي (غذاهاي فوري يا ميان وعده) مانند چيپس، پيراشكي، سمبوسه، سوسيس و كالباس حتي‌الامكان بپرهيزيد.

- وعده‌هاي غذا خوردن را افزايش دهيد ولي ميزان غذاي مصرف شده در هر وعده را كم كنيد. نوع غذا خيلي مهم‌تر از مقدار آن است. در ساعات منظم غذا بخوريد.

درمان چاقي با ورزش:

چه ورزش هايي براي درمان چاقي موثر هستند؟

• ﭘﯿﺎده روي روزاﻧﻪ

• براي ورزش كردن حتما نياز نيست يك ست لباس ورزشي و كفش داشته باشيد بلكه اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻠﻪ ھﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي آﺳﺎﻧﺴﻮر در فعاليت هاي روزانه نيز نوعي ورزش است.

• ﺑﻪ ﺑﺎﺷﮕﺎه ورزﺷﯽ ﯾﺎ ﮐﻮھﻨﻮردي ﺑﺮوﯾﺪ. و از دستگاه هاي ورزش هوازي استفاده كنيد.

• ﺑﻪ ورزﺷﮫﺎﯾﯽ ﺑﭙﺮدازﯾﺪ ﮐﻪ از آﻧﮫﺎ ﻟﺬت ﻣﯽ ﺑﺮﯾﺪ ﻧﻪ آﻧﮫﺎ ﮐﻪ از اﻧﺠﺎم آﻧﮫﺎ ﻟﺬﺗﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﺮﯾﺪ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﺪ ورزش را ﺟﺰﺋﯽ از زﻧﺪﮔﯽ روزاﻧﻪ ﺧﻮد ﻗﺮار دھﯿﺪ.

• ﯾﮏ ﺟﺪول از ﻣﯿﺰان ﮐﺎﻟﺮي ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﺣﺮﮐﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ورزﺷﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ورزﺷﯽ ﺷﻤﺎ اﺳﺖ ﺗﮫﯿﻪ ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﺑﺪرﺳﺘﯽ از ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺧﻮد طﯽ ورزش آﮔﺎه ﺑﺎﺷﯿﺪ.

• ﺑﻪ آراﻣﯽ ﺑﺪن را ﮔﺮم ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﻧﻔﺲ را ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮ ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ورزﺷﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ آراﻣﯽ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﻗﻠﺐ و رﯾﻪ و آﻣﺎدﮔﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﺪ. ھﺮﮔﺰ در ﺣﺪي ورزش ﻧﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﮔﯿﺠﯽ ﯾﺎ ﺗﻨﮕﯽ ﻧﻔﺲ ﯾﺎ ﺗﭙﺶ ﻗﻠﺐ شديد ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﺪ.

• ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺠﺎم ورزش ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ آن 3 ﺑﺎر در روز و ھﺮ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﺪت 10-15 دﻗﯿﻘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﻏﻠﺐ روزھﺎي ھﻔﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد.

منبع: درمان چاقي